चिनीयाँ विधायकहरूले खाना खेर फाल्ने व्यक्ति तथा रेस्टुरेन्टहरूमाथि निर्मम कारवाही गर्ने गरी नयाँ ऐन पारित गरेका छन्। यो ऐनले खानाको रास खाएर वा खाएको नाटक गरेर इन्टरनेटमा प्रदर्शन गर्ने लगायत सबै खालका खाना खेर फाल्नेहरूमाथि कारवाही गर्ने लक्ष्य राखेको छ। यो ऐनले साधनस्रोतहरूको रक्षा गर्ने र जिम्मेवारीपूर्वक उपभोग गर्ने कुरालाई प्रवर्धन गर्ने उदेश्य राखेको छ।
चीनको राष्ट्रिय जन कंग्रेसको स्थायी कमिटीबाट बिहिवार अनुमोदित सो ऐनले भ्लगर(इन्टरनेटमा छोटा र चाखलाग्दा भिडियो बनाएर राख्ने व्यक्तिहरू) तथा सोसल मिडियाका प्रभावशाली व्यक्तिहरूलाई अति धेरै खाना खाएको वा खाएको नाटक गरेर भिडियो हाल्नमा प्रतिबन्ध लगाएको छ। अब यदि कसैले खाना धेरै खाएको दर्शाउने भिडियो बनाएमा उस/उनले करीब १ लाख युआन अर्थात् नेपाली साढे अठार लाख जति जरिवाना तिर्नुपर्ने हुन्छ।
कतिपय चिनियाँ कन्टेन्ट निर्माताहरूले इन्टरनेटमा अति धेरै खाना वा जाँडरक्सी खाएर त्यसको लाइभ गर्ने गरेको र त्यसवापत उत्साही दर्शकहरूले उनीहरूलाई सैयौँ डलर डोनेसन गर्ने गरेको बताइन्छ। त्यस्तो प्रतक्ष्य प्रसारणलाई ‘मकब्याङ सो’ भन्ने गरिन्छ। अघिल्लो महिना चीनको भ्रष्टाचार नियन्त्रणसम्बन्धी निकायले खाना फाल्ने कुरालाई प्रवर्धन गरेको भन्दै भिडियो स्यर गर्ने इन्टरनेट प्लेटफर्महरूलाई थुप्राका थुप्रा खाना खाने वा खाएकोझैँ देखाउने त्यस्ता भिडियोहरू इन्टरनेटबाट हटाउन आदेश दिएको थियो।
यो कानूनले ग्राहकहरूले धेरै खाना फालेको अवस्थामा रेस्टुरेण्ट र भोजनालयहरूलाई थप पैसा असुल्ने अनुमति पनि दिन्छ। यो कानुनले खाना खेरा फाल्ने धोकाधडीपूर्ण मार्केटिङबाट पनि जनसाधारणलाई सुरक्षित बनाउने लक्ष्य राखेको छ। अब उनीहरूका विज्ञापनले व्यक्तिलाई चाहिने भन्दा बढी खाना अर्डर गर्न प्रेरित गरेको अवस्थामा खाना ओसार्ने ‘भेन्डर’हरूलाई अधिकारीहरूले कारवाही गर्न सक्नेछन्। खाना उपलब्ध गराउने रेस्टुरेन्ट र खाना ओसार्नेहरूले आवश्यक भन्दा बढी खाना उपलब्ध गराउने प्रपन्च गरेको भेटिएमा उनीहरूलाई ५० हजार युआन अर्थात् नेपाली करीब ९ लाख जरिवाना गरिनेछ।
यो ऐन सबै खालका कार्यालय तथा स्कुल–क्याम्पसका क्याफेटेरियामा पनि लागू हुनेछ। त्यसका साथै खाना डेलिभरी गर्ने एप्लिकेसनका हकमा पनि यो ऐन प्रभावकारी हुनेछ। खाना खेर नफाल्नका लागि उनीहरूका लागि निर्देशिकाहरू बनाइएका छन्। र, अब सुपरमार्केटहरूले पनि मिति गुज्रन थालेका सामानहरूलाई बल्क्मा (थुप्रोमा)बेच्नु पर्नेछ।
यो प्रगतिशील ऐनका बारेमा टिप्पणी गर्दै चिनियाँ मिडियाले बताएका छन् कि यो ऐन ‘तर्कपूर्ण र स्वस्थ्य उपभोग’ गर्ने बानि विकासका लागि तयार गरिएको हो। यो ऐनले चीनले अहिले खाद्य संकट झेलेको कुरा संकेत नगरेको बरु खाद्य सुरक्षाको सुनिश्चित गर्न र चीनको जनशंख्या बढ्दै गर्दा सप्लाई चेनलाई स्थिर राख्न मद्धत गर्ने चीनियाँ मिडियाले बताएका छन्।
खाना खेरा फाल्ने कुरालाई कतिपय सम्भावित प्रतिवन्धहरू र अन्य कतिपय वाह्य कारणहरूले गर्दा निरुत्साहित गरिएको छ।
अध्येताहरूले अनुमान गरेका छन् कि चीनको शहरी क्षेत्रमा मात्रै एक करोड ८० लाख टन खाना खेर फालिने गरेको छ। त्यति खानाले वार्षिक ३ देखि ५ करोड मान्छेलाई खाना खुवाउन पुग्छ। नयाँ ऐनलाई अघिल्लो पटक चीन सरकारले संचालन गरेको ‘आप्mनो थालको खाना आफैँ सक्याउँँ’ अभियानको नयाँ रूप ठानिएको छ। अघिल्लो अभियानका क्रममा खाना नफाल्न आग्रह गरिएका अनेक खालका पोस्टरहरू देशभरका रेस्टुरेण्टहरूमा टाँसेर मान्छेहरूलाई खानाको नास नगर्न आह्वान गरिएका थियो।
आरटीडटकम/अनुवादः नेपाल रिडर्स
